bir röportajında şarkıların yazılış şekilleriyle ikiye ayrıldığını anlatır michael stipe. bir grup, uzun uzun, üzerinde aylarca çalışılarak tamamlanan şarkılardan oluşur. "at my most beautiful" böyledir mesela, stipe bu şarkı üzerine hatırı sayılır vakit harcadığını, nihayet bitirdikten sonra da hüngür hüngür ağladığını anlatır. ikinci gruba ise "kusmuk şarkılar" der. bir trans halinde, "olmuş" şekilde geliveren şarkılardır bunlar, adeta kendilerini yazdırırlar. "losing my religion"ın veya "man on the moon"un yazımı böyle olmuştur. bu yüzden daha çok değer verir stipe onlara, bu doğrudanlığı yüzünden adeta ilahi bir boyut yükler onlara.
"collapse into now"da böyle "çıktığına" inandığım bir şarkı var: "überlin." çok dolaysız, bir anda gelivermiş hissini taşıyor ve verse ile nakarat arasındaki farkı fazlasıyla bulanıklaştırması açısından da "losing my religion"ı anımsatıyor. iğne gibi ya da eski bir fotoğraf gibi batan bir şarkı "überlin." "monster" döneminden bu yana r.e.m.'in yaptığı en iyi single olduğunu düşünüyorum bunun. sound olarak ise peter buck'ın doyumsuz akustiğinin etkisiyle tam bir "out of time" numarası aslında. burada yalnız da değil üstelik. "oh my heart" bir "half a world away" sadeliğinde, "every day is yours to win" de yine aynı folk lezzetinde, "walk it back" de aynı şekilde. "accelerate"le 1980'ler sonuna dönmüşlerken "collapse into now"da 1990 başlarından devam etmeleri de son derece tutarlı zaten. sadece birkaç şarkıda yine hırçınlaşıyor buck'ın gitarı, "discoverer" veya "alligator aviator autopilot antimatter"da olduğu gibi "new adventures in hi-fi" tatları veriyorlar. ama bu bütünlüğü bozdukları anlamına gelmesin, zira r.e.m. konserlerinde her zaman böyle şarkılara ihtiyaç vardır.
ama bir r.e.m. albümünün en olmazsa olmazını (ve üç-dört albümdür ihmal edilenini) burada görmek beni en çok sevindiren. patti smith katılımıyla unutulmazlaşan "blue" albümün ("überlin"le birlikte) yıldızı. "country feedback" tarzında gitar uğultularıyla açılan ve karanlıkta yankılanan patti smith vokaliyle sizi kuytuya çeken (ve gerisinde "belong" benzeri bir stipe monologu bulunduran) bir şarkı bu. kalıp tanımaz şarkıları çoktandır yapmıyordu r.e.m. "blue" ile aslında r.e.m. katalogunda çok kıymetli katkıları bulunan "tuhaflar" sınıfına bir ek yapıyorlar ve"cinderella boy, you've lost your shoe" diye ne zamandır masal dinlememiş büyücek erkek çocuklarını bir masalla uykuya daldırıyorlar.
iyi ki beklemişim rem değerlendirmesini çetin yazsın diye.. gayet güzel bir albüm ve bence de blue ve überlin en iyiler.. blue bir farklı ama, büyüleyici adeta.. 4 mayısta twitter'da yazmışım, tekrarlamakta beis görmüyorum: "REM'in son albümü Collapse Into Now'da Patti Smith'li "Blue" son yılların en vurucu şarkılarından biri..Patrick Wolf ile Marianne Faithfull'un muhteşem düeti "Magpie" gibi.."
ReplyDelete