galatasaray, fenerbahçe, hakem

çetin cem: ya bu arada aklıma geldi, konyasporlu cedric sabin'in atılması hususunda.. everton-manchester united maçında scholes bir faul sonrasında topu aldı vermedi bi süre, sonra da sinirle havaya doğru yumrukladı. alan wiley idi yanılmıyorsam hakem, scholes'a sarısını gösterdi. bir dakika geçmeden evertonlı bir oyuncuyu ceza sahasına girerken arkadan çelmeledi scholesy. cezası sarı kart olmalıydı elbette ama işte futbol oynatmak isteyen hakem başka bir şey, bizim hakemler gibi mühendis kafasıyla düşünmüyorlar. yanına çağırdı scholes'u, konuştu, uyardı. scholes sahada kaldı ve çizgiden top çıkarmanın da arasında olduğu bir dolu iş yaptı. orada atılmış olsaydı belki de everton sayısal üstünlüğünün yardımıyla maçı alabilirdi (ki gerçekten iyi de oynadılar). demeye çalıştığım şu, oyuncu hakemi alkışladığında kırmızı çıkartmak kolay olan yol. her kavgaya, itiş kakışa giren oyuncuları atmak kolay. ama ondan sonra bir maç 6-0 bitiyor ve yaklaşık 60 dakikası halı saha maçı kıvamında bitiyor. diğer maç ise son dakikaya kadar deli gibi heyecanlı geçiyor ve oyuncular bir daha çizgiyi aşmıyorlar. disiplini ve otoriteyi sağlamak başka bir şey, mühendis gibi tak tak kart çıkartmak başka bir şey. hakemin görevi mümkün olduğunca futbol oynatmak olmalı. doğrusunu orada yapıyorlar, bizim hakemlerimiz odun gibi maç yönetiyorlar.

burak: futbolu sevmekle alakalı. altyapıyla alakalı. çok klişe ama; yetkiyi eline alan insanın hayata bakışıyla alakalı, kendine güveniyle alakalı. ezberci sistemde yetişmiş insanlarız. hayatın her alanında ezberciler, kurala göre davrancılar çıkıyor ortaya. 4 yanımızda mühendis hakemler var. asker devletiz zaten itirazı olan var mı? hakemlerin yarısı yakın zamana kadar subaydı, çok mu şaşırtıcıydı. en doğru yönetimin ordu disiplini olduğunu düşünüyor bu toplum. öyle tak!tak!tak! kartları çıkaran hakemler sevilir buralarda.

---------

sevgili dostum burak'la bu muhabbetimiz, 17 eylül 2007'de dönmüş. 6-0 biten galatasaray-konyaspor maçı sonrasında.

şimdi şuradan başlayayım, bir hakem, bir maçta 4 kırmızı kart göstermişse, maçı kötü yönetmiştir. çok ekstrem haller olmadıkça, bu benim dogmamdır. ne gerilimli maçlar izliyoruz avrupa'da, güney amerika'da, afrika'da. her gerilimli maçın sonunda bu kadar kırmızı kart çıkacak olursa futbol saçma sapan bir şeye döner. bir hakem, cüneyt çakır değil, eğer bir maçı sağlıklı şekilde tamamlayamıyorsa, sorunludur o kadar.

kartlara gelince, lugano'nun 24. dakikada atılması yanlış ötesidir. sebep, ilk sarı kartın yanlış olması falan değil! benim yukarıda belirttiğim hadise. kart gören oyuncu hakemi protesto edebilir. uefa "hakemi küçük düşüren oyuncuyu cezalandırın," diyor olabilir. ama bu, kağıt üstündeki hadisedir. eğer bir oyuncu faule tepki gösterecekse gösterebilir, bu onun refleks tepkisidir, haklı veya haksız. hakemin görevi onla konuşup, uyarıyla oyuna dönmesini sağlamaktır. çünkü hakemin görevi futbolcu cezalandırmak değil, futbolu oynatmaktır. ama bizde ömer üründül bile "ingiltere'de hakemler çok konuşuyor" derken bu kafanın değişmesi mümkün değil tabii ki.

gökhan gönül'ün kartı da aynı şekilde. kart yanlış veya doğru olabilir, bu tartışılır bir şey. ama bir kupa maçında, skor 1-1'ken ve misafir takım 10 kişiyken bir oyuncuyu daha atmadan önce hakem düşünmelidir. zaman geçiriyorsa uyarabilir. hele bunun gibi top atılmış, eğilmiş, falan acayip bir pozisyon. ağır çekimde gökhan kaç saniye geçirmiş ona bakacağız neredeyse! ortada bir takımı 9 kişi bırakan bir karar var. son 15 dakikayı futbol sahası değil savaş meydanına çeviren bir karar var. dahası, kırmızı kart gördükten sonra taç atışında geçirdiği zamanın fazlasını geçiren bir futbolcu var. gökhan'ın oyunu geciktirip geciktirmediği hakemin takdiridir, buna hiç kimse bir şey diyemez. sahanın içindeki detayı da o bizden daha iyi bilecektir. ama böyle bir anda ona ikinci sarıyı gösterecek kadar ağır mıdır, bunu da düşünsün cüneyt çakır.

volkan'ın kırmızı kartına değinmiyorum, tartışanla futbol konuşmam o kadar net :) futbol sahasında oyun içi kasti tekmeyi bile 8-9 maçla cezalandıran bir premier lig örneği var (ljungberg'i biçen prutton, bu iki sene önceydi gerçi). oyun durmuşken tekme atan bir futbolcunun cezası ne kadar olur siz düşünün. ha, bundan sonra tff isterse 10 maç ceza versin, isterse vermesin mühim değil. önemli olan volkan'ın hareketini savunmaya çalışan futbolseverlerin (!) varlığıdır.

lincoln'e gelince, volkan'ı tahrik ettiği muhakkak. ama ben hiçbir avrupa liginde "küfür etti" diye bir oyuncuya kırmızı kart çıkarıldığını görmedim. ha, belki şeref-namus-haysiyet için yaşayan uzakdoğu ülkelerinde çıkarılıyordur, ama yine de emin değilim. bana "avrupa'da futbolcular küfretmiyor" diye gelmeyin götümle gülerim. ağır çekimlerde bile fuck'ları, cazzo'ları, putain'leri okuyabiliyoruz ağızlardan.

neticede, bir maçı oynatamamış berbat bir hakem var ortada. dolayısıyla fenerbahçelilerin bir kısmı itirazlarında haklıdır. hangileri haklıdır? 4 kırmızı kartlı fener-galatasaray maçında ali aydın'a "işte, büyük takım demedi, oyuncuların gözünün yaşına bakmadı, kartlar haklıydı" demiş olmayanlar haklıdır. beşiktaş-samsunspor maçında cem papila için "işte, beşiktaşlıların gözünün yaşına bakmadı, kırmızıları çıkarttı, kartlar haklıydı," demiş olmayanlar haklıdır. ama, bunca yıl derbilerin hakemler tarafından nasıl yönetilemediğini göremeyen, pozisyonları "gökhan gönül zaten topu alacaktı, volkan'a küfredilmiş" noktasından okumaya çalışanların hakkı değildir. türkiye'de hakemliği cellatlık olarak gören, oyunu düzenleyen kişi olduğunu fark edemeyenlerin hakkı değildir.

açıkçası son cümlemde yazdıklarımın burada bile fazla anlaşılacağını sanmıyorum. bence türk futbolunun o düzeye gelmesi için yaklaşık bir 10 sene daha var.